پرورش فلفل گلخانه ای در سیستم کشت بدون خاک

مزایای تولید گلخانه ای فلفل در روش کشت بدون خاک

-نیازی به تدخین خاک (ضدعفونی با متیل بروماید) وجود ندارد.
– کیفیت میوه در این روش افزایش می یابد.
– بیماریهای قارچی و باکتریایی کاهش می یابند.
– مشکل بیماریهای ویروسی منتقل شونده به وسیله حشرات در گلخانه های دارای پرده های محافظ وجود ندارد.
– میوه تولید شده به صورت عاری از آفت کش فروخته میشود.
– فصل تولید تا ۸ ماه در سال توسعه می یابد.
– کارایی مصرف آب افزایش می یابد.

معایب تولید گلخانه ای فلفل در روش کشت بدون خاک

– هزینه اولیه تولید گلخانه ای بالاست.
– پرورش دهندگان اطلاعات کافی در زمینه روش کشت بدون خاک ندارند.
در هلند صد در صد کشت فلفل به صورت آبکشت در محیط پشم سنگ صورت می گیرد. نشا در مکعب های پشم سنگ تهیه میشود و به بالشتک پشم سنگ منتقل می شود. این کار باعث افزایش ظرفیت هوادهی می شود. هوادهی عامل مهم در جلوگیری از پوسیدگی طوقه (Crown Rot) است. حجم پشم سنگ مورد نیاز بر حسب مترمکعب برابر حاصل ضرب سطح گلخانه در عدد 41/1 است. بنابراین گلخانه ۵۰۰ متری به ۷۰۵ مترمکعب پشم سنگ نیاز دارد .
به طور کلی محلولهای غذایی که در روش آبکشت در فلفل استفاده می شوند بر پایه محلول غذایی هوگلند می باشند. مصرف میزان بالای آهن در محلول غذایی (۱۰ تا ۳۰ میکرومول) در محیط کشت شنی، باعث افزایش ماده خشک گیاه و عملکرد میوه می شود. لذا میزان رشد نسبی بوته های جوان فلفل تند که میزان آهن کمی در محلول غذایی (۱ تا ۳ میکرومول) دریافت کرده بودند، قبل از بروز علایم کلروز در گیاه کاهش یافت. جدول عناصر غذایی مورد نیاز فلفل را نشان میدهد.

برداشت

از گلدهی تا رنگ گرفتن میوه انواع فلفل رنگی معمولا ۲۲ هفته طول می کشد. در انواع فلفل سبز از زمان نشا تا زمان برداشت ۱۰-۶ هفته طول می کشد. عمل برداشت با کارد تیز صورت می گیرد (قیچی باعث ایجاد زخم عمیق و نفوذ فوزاریوم می شود). زمان برداشت موقعی است که میوه ۸۵ درصد رنگ کامل را داشته باشد. برداشت معمولا هفته ای یک بار و گاهی تا ۳ بار در هفته انجام می شود و کلا ۱۲-۷ بار برداشت صورت می گیرد. اگر فلفل بعد از برداشت به مدت یک ساعت در آفتاب مستقیم قرار گیرد، میوه ها آب از دست داده و دچار آفتاب سوختگی میشوند. دمای
میوه ای که در تابستان برداشت می شود، ۳۲ درجه سانتیگراد یا بیشتر است. بهتر است برداشت صبح زود صورت گیرد و میوه ها بلافاصله بعد از برداشت در سایه قرار داده شده و خنک شوند. اگر فلفل یک تا دو ساعت بعد از برداشت خنک نشود، آب از دست داده و نرم می شود. گرفتن حرارت مزرعه ای با هوای فشرده خنک یا هوای خنک صورت می گیرد.
عملکرد فلفل ۶-۵ کیلوگرم در مترمربع و یا ۷-۶ میوه در مترمربع در هفته (حالت مطلوب) می باشد.

انبارمانی

انواع فلفل رنگی در دمای ۸-۷ درجه سانتی گراد و انواع سبز در دمای ۱۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۹۰ درصد نگهداری میشوند. دماهای کمتر از چهار درجه سانتیگراد باعث سرمازدگی می شود که با علایمی مانند نرم شدن، فاسد شدن و آب گزیدگی مشخص می شود. دماهای بالاتر از 13 درجه سانتیگراد باعث افزایش سرعت رسیدن و پوسیدگی نرم باکتریایی می شود. اگر میوه 2 درصد رطوبت خود را از دست دهد، سفتی آن از دست می رود و اگر ۶ درصد رطوبت خود را از دست دهد، پلاسیده میشود. غلظت اکسیژن انبار ۵-۳ درصد باید باشد. فلفل حساس به دما و رطوبت پایین است، به ویژه اگر بعد از انبار به دمای ۲۱-۱۹ درجه سانتی گراد منتقل شود. اگر فلفل در زمان ۷۰ درصد رنگ گیری برداشت شود، انواع زرد در دمای ۲۳ درجه سانتی گراد در مدت ۲۳ روز و در دمای ۲۴ درجه سانتی گراد طی مدت ۷ روز می رسند. انواع قرمز رنگ، در دمای ۸ درجه سانتی گراد، ۱۳ روز و در دمای ۳۴ درجه سانتی گراد، ۱۰ روز میرسند.

ناهنجاری های فیزیولوژیکی فلفل گلخانه ای

فلفل های گلخانه ای از نظر رشد، گیاهان مبارزه طلبی هستند. وقتی که بوته ها یک الگوی رشد را انتخاب می کنند مدیریت آنها در مسیر دیگر مشکل است. مثلا اگر بوته ها دارای رشد رویشی قوی هستند زمان زیادی صرف می شود تا بوته ها را به سمت کاهش رشد رویشی هدایت نمود. استقرار تعادل مناسب در بوته ها مهم است که وجود آن به منظور ایجاد مرحله ای از تولید مداوم و پایدار و با عملکرد بالا لازم است. تشکیل و نگهداری اولین میوه، یکی از مشکلات تولید فلفل است چرا که بوته های جوان که دارای رشد رویشی قوی هستند به نظر می رسد که در وضعیت رویشی باقی بمانند، در حالی که به وسیله ایجاد میانگین دمایی مناسب در طی ۲۴ ساعت در حدود 50-20/20 درجه سانتی گراد با دمای روز ۲۱ درجه سانتی گراد و دمای شب ۱۷ – ۱۶ درجه سانتی گراد و حفظ این رژیم دمایی، بوته ها به سمت تشکیل و نگهداری میوه سوق داده میشوند.
نمونه دیگر از مبارزه طلبی بوته فلفل، داشتن یک بار مناسب بر روی ساقه، قبل از چیدن اولین میوه است. اگر اولین میوه تشکیل شود و در سایر گلها تشکیل میوه صورت نگیرد، وقتی که اولین میوه برداشت شد، همه انرژی گیاه صرف رشد رویشی می شود و در نتیجه عملکرد کاهش می یابد. وقتی که تعادل خوبی در گیاه برقرار شود، نگهداری حدود ۶-۵ میوه در حال نمو در هر ساقه (۱۲-۱۰ میوه در هر بوته) مناسب است. حدود ۶ هفته طول می کشد تا میوه بالغ شود و سپس محصول در حالت تعادل تا انتهای فصل باقی می ماند. ناهنجاری های فیزیولوژیکی شامل ناهنجاری های میوه، ناهنجاری های برگ و سایر ناهنجاری ها است که در زیر به شرح آنها پرداخته می شود.

ناهنجاری های میوه

سقط میوه

سقط اکثر میوه ها یک هفته بعد از تشکیل میوه ها اتفاق می افتد و علت آن بی میلی بوته ها برای نگهداری میوه است. بوته ممکن است دارای رشد رویشی بیش از حد باشد که لازم است به سمت میوه دهی هدایت شود. افزایش میانگین دما در طی ۲۴ ساعت به میزان ۱ درجه سانتی گراد روی این بوته ها موثر است. در بوته هایی که دارای رشد رویشی خیلی زیاد و در حال ریزش میوه هستند هدایت آنها به سمت رشد زایشی بوسیله کاهش میانگین دما در طی 24 ساعت به میزان 2-1 درجه سانتیگراد، امکانپذیر است.

میوه های بدشکل و بدون دم

اکثر مشکلات دمایی مربوط به دم میوه به شرایط نامطلوب دمایی در طی گلدهی مربوط می شود. این ناهنجاری معمولا در فصل زمستان، وقتی که دمای هوا به مدت چند روز به کمتر از14 درجه سانتی گراد کاهش یابد، دیده می شود. لارو حشرات نیز می توانند سبب بد شکلی میوه ها شوند.

ایجاد شکاف یا ترک در میوه ها

ایجاد شکاف یا ترک در پوست میوه وقتی اتفاق می افتد که رطوبت نسبی گلخانه به بالای ۸۵ درصد می رسد، شکاف خوردن میوه در نتیجه فشار ریشه ای بالا در شرایطی که شبها خنک، اما دمای محیط ریشه بالاست، اتفاق می افتد.

عدم تشکیل رنگ میوه

به نظر می رسد علت عدم تشکیل رنگ پایین بودن میانگین دما در طی ۲۴ ساعت باشد. افزایش میانگین دما در طی ۲۴ ساعت به میزان 5/0 درجه سانتی گراد به حل این مشکل کمک می کند.

ریزش میوه های نابالغ

وقتی که میوه می رسد، اما رنگ نمی گیرد، ریزش میوه اتفاق می افتد. این ناهنجاری به علت مقدار کم بر در محلول غذایی است.

رنگ گرفتن میوه های کوچک

میوه های کوچک معمولا روی بوته هایی دیده میشوند که دارای رشد زایشی شدید می باشند که در این صورت بوته ها برگهای کوچک و میانگره های کوتاه دارند. کاهش دمای شب به میزان ۲درجه سانتی گراد بوته ها را به سمت رشد رویشی هدایت می کند. باید توجه داشت که دومین میوه روی شاخه های جانبی همیشه کوچکتر از اولین میوه روی ساقه اصلی است.

پوسیدگی گلگاه

پوسیدگی گلگاه به دلیل کمبود کلسیم یا کاهش انتقال کلسیم به میوه صورت می گیرد که ممکن است تحت شرایط تبخیر بالا با کمبود آب باشد، وجود EC بالا در محیط ریشه، جذب آب را محدود می کند که راه حل این مشکل محلول پاشی ۴۰۰ میلی گرم در لیتر محلول کلرید کلسیم روی بوته ها است. وقوع پوسیدگی گلگاه ممکن است با افزایش تعداد بذر در هر میوه با سرعت رشد بالا در اولین میوه مرتبط باشد، اما به سختی در میوه های پارتنوکارپ دیده میشود، لذا استراتژی های اصلاحی باید به سمت تولید میوه های پارتنوکارپ که حساسیت کمتری به پوسیدگی گلگاه دارند، هدایت شود، نتایج تحقیقات انجام شده بر روی پوسیدگی گلگاه نشان می دهد که خنک کردن محیط ریشه در کشت های بدون خاک میزان پوسیدگی گلگاه را در میوه ها کاهش می دهد. پوسیدگی گلگاه در میوه های فلفل رقم پاپریکا در مرحله اولیه از نمو میوه در قطر5/5-3/1 سانتی متری در بیشینه دمای بالای ۳۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی زیر ۶۰ درصد ایجاد می شود، به کمک خنک کردن محیط ریشه تا ۱۷ درجه سانتی گراد در قالبهای محیط کشت پشم سنگ، پوسیدگی گلگاه کاهش می یابد. در مواردی که ریشه خنک می شود بخش قاعده ای
و دم میوه به ترتیب ۱۱ و43 درصد کلسیم بیشتری نسبت به محیط کشت خنک نشده دارد. این نتایج مطلوب به مقدار اکسیژن بالاتر در محیط ریشه خنک شده، نسبت داده میشود .

ناهنجاری های برگ

وارونه شدن برگها

این حالت زمانی که بوته ها برای اولین بار در محیط گلخانه قرار می گیرند و در بوته هایی که در ردیف بیرونی گلخانه هستند، دیده میشود. این شرایط در ارتباط با اختلاف فشار بخار هنگامی که نشا از خزانه به شرایطی با رطوبت نسبی گلخانه منتقل می شوند، ظاهر می شود.

کوچک شدن برگ

کوچک شدن برگ نشان دهنده رشد زایشی بوته است که پایین آمدن متوسط دما در طی ۲۴ ساعت تحت شرایط تابستان می تواند در رفع آن موثر باشد. پیشنهاد می شود که حدود ۲۰ میلی گرم در لیتر نیترات آمونیوم به هر بوته داده شود تا به هدایت گیاه به سمت رشد رویشی بیشتر کمک کند.

سایر ناهنجاری های فیزیولوژیکی

آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی ناهنجاری فیزیولوژیکی است و در اثر آن بخش هایی از میوه خشک و آفتاب سوخته می شوند. این بخش ها به راحتی در معرض قارچهای ساپروفیت قرار گرفته و سیاه رنگ می شوند. این ناهنجاری زمانی اتفاق می افتد که میوه ها مستقیما در معرض تابش نور خورشید قرار گیرند.

صدمه سم ترفلان

ترفلان می تواند سبب متورم شدن ساقه در نواحی سطحی خاک گردد.

صدمه ناشی از علف کش

ایجاد لکه های سفید و شکل غیر طبیعی برگها که در فاصله زمانی کوتاهی پس از سم پاشی ایجاد می شود، سوختگی ناشی از سمپاشی با علف کش را نشان می دهد.
بیماری های پارازیتی فلفل شامل بیماری های قارچی، باکتریایی، ویروسی و نماتدها می باشند که هر یک به تفصیل مورد بحث قرار می گیرند.

آفات

تریپس

تریپس ها حشراتی کوچک، بلند، باریک و قهوه ای تا مشکی با لاروهایی به رنگ سفید تا زرد هستند. تريپس ها بر روی گل ها و در سطح زیرین برگها قرار گرفته و تغذیه می کنند و منجر به ایجاد لکه هایی نقره ای یا سفید مایل به خاکستری می شوند. زگیل های کوچکی در سطح زیرین برگها  نیز در اثر تخم گذاری این حشره ایجاد می شود. تریپس می تواند از تشکیل گل ممانعت نموده، رشد گیاه را تحت تاثیر قرار داده و تولید را محدود نماید. تریپس پیاز و گل مغربی نیز می توانند سبب انتقال ویروس Spotted Wilt Virusگردند. تریپس گل مغربی به اکثر
حشره کش ها مقاوم است. هر دو تریپس را می توان توسط لارو شکارگری به نام Amblyseius cucumeris انتقال ویروس کنترل نمود.

ساقه خوار ذرت اروپایی

این آفت، به ویژه زمانی که ذرت و فلفل در کنار هم کشت شده باشند، می تواند از گیاه فلفل تغذیه نماید. لاروها در داخل میوه دالان هایی حفر می کنند و به رنگ سفید و یا خاکستری با توبرکولهایی سیاهرنگ اند. استفاده از زنبور پارازیتوئید تریکوگراما یکی از روش های کنترل این آفت به شمار می آید. این زنبور کوچک به توده تخم های ساقه خوار حمله می کند.

شب پره فلفل

لاروهای این آفت سبب آلوده شدن میوه و پوسیده شدن آن ها می شوند. لاروها در فلفل و بادمجان سبب ایجاد دالان هایی در داخل میوه ها می شوند. تخم ها در اواسط تیر و مرداد در دیواره میوه ها گذاشته شده و تدریجا به حفره درونی میوه وارد می شوند. این حشرات پس از ده روز از تخم خارج می شوند و در داخل حفره میوه تا زمان بلوغ شان تغذیه میکنند، این دوره حدود ۱۲ تا ۲۲ روز به طول می انجامد. سپس حفره ای را در کنار ساقه در میوه ها ایجاد می نمایند و به داخل خاک می روند. این حشره یک نسل در سال دارد. رنگ حشرات بالغ زرد روشن تا قهوه ای رنگ است و سه نوار قهوه ای در کنار هر بال دیده میشود.

شته ها

سه نوع شته ممکن است به فلفل خسارت بزندکه اسامی علمی آنها در زیر آمده است:
-شته سبز هلو Myzus persicae ila je
شته سیب زمینی Macrosiphom euphorbiae
– شته پنبه Aphis gossypii
شته ها هرگز به تنهایی مشکلی ایجاد نخواهند نمود، مگر این که با استفاده از حشره کش ها دشمنان طبیعی آن ها نابود شده باشند. فعالیت شته ها به شکل شبنم عسل مانند و چسبناک، پوسته سفید و توخالی در سطح برگها، خمیدگی حاشیه برگها، ایجاد لکه های زردرنگ و تغییر شکل برگها ظاهر می شود. آلودگی شدید ممکن است سبب ریزش برگها و کاهش محصول و ایجاد آفتاب سوختگی روی میوه ها گردد. شته ها عامل انتقال ویروس ها به شمار می آیند و با مدفوع خود میوه ها را آلوده می کنند.

بیماری های قارچی

آنتراکنوز

عامل بیماری Colletotrichum nigrum است. علایم بیماری به صورت لکه هایی تیره، دایره ای و فرورفته روی میوه های رسیده و سبز نارس ظاهر می شود. سطح این لکه ها توسط نقاط سیاهرنگ پوشیده میشود که در حقیقت هاگهای این قارچ می باشند. پس از بارندگی توده های صورتی رنگی از هاگ ها در این نقطه ها ترشح می شود. میوه های آلوده ممکن است کاملا پوسیده شده و ریزش کنند یا حتی ممکن است بر روی گیاهان به شکل خشک شده باقی بمانند. میوه های آلوده به عنوان منبع آلوده کننده سایر گیاهان به شمار می آیند.
آنتراکنوز بیماری بذر زاد است که بر روی ساقه ها و برگها طی فصل زنده مانده و سبب آلودگی آنها می گردد. علایم بیماری بر روی برگها و ساقه ها بسیار کند پیشرفت می کند. سم مناسب برای مبارزه با این بیماری مانب می باشد.

کپک سیاه

عامل بیماری Botrytis cinerea است. بر روی ساقه و برگها توده سفیدرنگی دیده می شود. داننهال ها به محض انتقال به زمین اصلی از بین می روند، میوه ها پژمرده شده و لکه هایی فرورفته در آنها ایجاد می شود. این قارچ جهت رشد خود به رطوبت زیادی نیاز دارد. به منظور کنترل این بیماری باید رطوبت هوا را با گرم کردن و تهویه به ویژه در شب و اوایل صبح کاهش داد و سطح برگ گیاهان را خشک نگه داشت.

گیاهچه میری

عاملهای بیماری ,sclerotiorum Pythium sp, Rhizoctonia solani Sclerotinia هستند. این بیماری سبب پوسیده شدن ریشه ها و قاعده ساقه می گردد، سپس نشا خم شده و از بین می رود. عامل این بیماری قارچهای خاکزی می باشند. این بیماری در مناطقی که رطوبت زیاد و هوا سرد باشد شیوع می یابد. هنگامی که گیاهان مرحله نشایی را پشت سر گذاشتند، حساسیت خود را به گیاهچه میری از دست می دهند. به علت کندی جوانه زنی بذر فلفل حساسيت آن به گیاهچه میری زیاد است. تیمار با قارچ کش و رطوبت دهی بذر باعث تسریع در جوانه زنی می شود. شناسایی و حذف بوته های بیمار و انتقال نشاهای کاملا سالم به زمین اصلی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

پوسیدگی اسکلروتینیایی یا کپک سفید

عامل بیماری Sclerotinia Scleroticorium است. معمولا در اثر این بیماری فقط شاخه ها قهوه ای می شوند. در صورت وجود رطوبت کافی توده ای از بافت سفید قارچی ایجاد می گردد که حتی می تواند سبب آلوده شدن میوه ها شود. مواد گیاهی آلوده باید حذف گردند و در صورتی که آلودگی شدید باشد، خاک بسترهای کشت باید ضدعفونی شوند.

لکه برگی

عامل بیماری Cercospora capsici است. لکه هایی گرد روی برگها تشکیل می شود و بخش مرکزی آنها خاکستری رنگ است و حتی ممکن است این لکه ها روی ساقه نیز ظاهر شوند. برگهای آلوده زرد شده و ریزش می کنند. این قارچ بذر زاد است و در بقایای گیاهی زنده می ماند.

بلایت فیتوفتورایی

عامل بیماری Phytophthora capsici است. این بیماری در محیط های مرطوب ظاهر میشود. این بیماری دارای دو مرحله است. مرحله پوسیدگی طوقه که در گیاهان رشد یافته در محیط های مرطوب و خاکهای نامناسب ظاهر می گردد و با کوتولگی، کلروز و پژمردگی گیاهان مشخص می شود. مرحله برگی که در زمان ریزش باران همراه با وزش باد ایجاد می گردد و بیماری به شاخ و برگ، ساقه و میوه سرایت کرده و منجر به ایجاد پوسیدگی های سیاه رنگی می شود که با به هم پیوستن سبب مرگ گیاهان می شوند. قارچ کش ها در کنترل این بیماری معمولا بی اثرند. راههای کنترل این بیماری عبارتند از: کشت گیاهان در خاک هایی با زهکشی خوب، رعایت تناوب زراعی مناسب و استفاده از مانب و متالاکسیل در صورت لزوم، مصرف مستقیم کودهای نیتروژنه بر روی نشاها نیز می تواند چنین عارضه ای را ایجاد نماید. این بیماری در زمانی که ریشه ها به مدت طولانی در شرایط غرقاب قرار گیرند، گسترش می یابد. بنابراین مدیریت آبیاری در کنترل این بیماری فوق العاده موثر است.

لکه سیاه

عامل بیماری Alternaria solani است. این قارچ می تواند به برگها و میوه ها آسیب برساند. این بیماری زمانی که هوا خیلی مرطوب باشد و گیاهان به مدت طولانی خیس بمانند، گسترش می یابد. علایم بیماری به شکل لکه هایی بزرگ و تیره ظاهر می شود. اگر این بیماری کنترل نشود کاهش برگ به طور جدی صورت می گیرد و میوه ها غیرقابل فروش خواهند شد. به منظور کاهش آلودگی باید بقایای گیاهان آلوده فلفل، گوجه فرنگی و سیب زمینی سوزانده شوند.

پوسیدگی ریشه

عامل بیماری Pythium و Rhizoctonia است. این قارچها عامل پوسیدگی ریشه به شمار می آیند. گیاهان آلوده به شکل کوتوله و پژمرده با بافتی خشکیده در ناحیه قاعده ساقه ظاهر می شوند. این بیماری در خاکهای مرطوب با زهکشی ضعیف ظاهر می شود. پس گیاهان باید در خاکی با زهکش خوب کشت شوند. کنترل بیماری از طریق بهبود تهویه خاک مزرعه و رعایت تناوب کشت دو ساله با گیاهان غیرحساس نظیر ذرت جهت جلوگیری از غلبه عوامل بیماریزا امکان پذیر است.

شانکر سیاه ساقه

عامل های بیماری  Fusarium solani Rhizoctonia Sclerotinia sclerotiorum, solani هستند. این قارچ ها در ساقه شانکر ایجاد می کنند. آسیب مکانیکی غالبا از دلایل اولیه شیوع این بیماری می باشد. زخمی شدن در اثر وزش باد، سوختگی ناشی از مصرف کود و یا تغذیه حشرات می تواند محل مناسبی برای ورود قارچها به داخل گیاه فراهم نماید. روش های کنترل اولیه این بیماری عبارتند از: استفاده از بادشکن، مصرف کودها از طریق آب آبیاری و کنترل آسیب های وارده از طریق حشرات. این شانکر بر روی ساقه ها به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه و غالبا در نواحی گره ها و زخم ها ظاهر می شود و بخش درونی ساقه قهوه ای رنگ می شود.

بیماری های باکتریایی

لکه باکتریایی

عامل بیماری Xanthomonas campestris pv vesicatoria است. این بیماری اولین بیماری باکتریایی است که در مورد فلفل گزارش شده است. در اثر بیماری لکه های قهوه ای رنگ در سطح برگها و قهوه ای تیره تا سیاه بر روی میوه ها ظاهر می شود. برگ های آلوده ریزش می کنند. این بیماری بذرزاد است و در گیاهانی که روش آبیاری بارانی است، گسترش زیادی دارد. قارچ کش های حاوی مس در کنترل این بیماری موثر می باشند. این بیماری سبب کاهش سطح برگها شده و کاهش محصول و عارضه را به دنبال دارد. گیاهان آلوده در بستر کاشت بذر معمولا کوچک، غیر طبیعی و در حاشیه اولین برگها دارای لکه های سیاه شده می باشند. گیاهان مسن
سرعت رشدشان کاهش یافته و لهیدگی هایی به رنگ سبز روشن در سطح پشتی برگها تدريجا ظاهر می شود. لکه ها معمولا توسط هاله زردرنگی احاطه میشوند و بخش مرکزی آن ها خشک می گردد. اولین علایم این بیماری بر روی میوه ها به شکل برجسته و سیاهرنگ ظاهر می شود که دارای حاشیه ای خشکیده اند. وقتی این لکه ها بزرگتر می شوند قهوه ای رنگ و سفت شده و ظاهری ترک خورده و زگیل مانند دارند. در شرایط اقلیمی مرطوب عوامل بیماریزای ثانویه نیز می توانند از طریق این زخم ها به داخل میوه وارد شده و منجر به پوسیدگی آن گردند.
این باکتری قادر است در بقایای گیاهان مسن و قدیمی باقیمانده در خاک زمستان گذرانی نماید. بذرهای آلوده، ساده ترین منابع توسعه آلودگی به شمار می آیند. داننهال های آلوده در بسترکاشت عامل انتقال بیماری به زمین اصلی می باشند و جزو منابع آلوده کننده ثانویه محسوب می شوند. آلودگی معمولا از طریق منافذ طبیعی گیاه نظیر روزنه های روی برگ، ساقه و یا از طریق زخم های ناشی از پرتاب شن در اثر وزش باد، حشرات و دیگر زخم های مکانیکی، وارد گیاهان می شوند.
با استفاده از باکتری کشهای مسی می توان این بیماری را کنترل نمود و هرگز نباید پس از فلفل، گوجه فرنگی کاشت، زیرا هر دو میزبان مناسبی برای این باکتری می باشند.

شانکر باکتریایی

عامل بیماری Erwinia carotovora subsp Cartovora است. علایم بیماری مشابه عوارض حاصل از آلودگی توسط Fusarium solani می باشد.

بیماری های ویروسی

تعدادی از انواع ویروس ها از جمله ویروس موزاییک گوجه فرنگی یا توتون (که به صورت مکانیکی انتقال می یابد) و ويروس لکه پژمردگی (که توسط تریپس ها انتقال می یابد)، موجب آلودگی فلفل می شوند. ویروس ها دیده نمی شوند، ولی با ناهنجاری های که در گیاهان ایجاد می کنند شناخته می شوند، مانند لکه لکه شدن، تغییر شکل و یا تغییر رنگ، موزاییکی شدن برگها و میوه و بوته ای و پا کوتاه شدن گیاهان. این امر می تواند سبب کاهش تولید و کیفیت میوه ها گردد. ابتلا به بیماری های ویروسی در گیاهان درمان ناپذیر و مسری است، بنابراین جلوگیری از ابتلا به این بیماری ها بسیار ضروری به نظر می رسد. ویروس ها توسط شته ها، تریپس ها و زنجره ها منتقل می شوند. انتقال مکانیکی ویروس ها توسط چاقو، دست، لباس، جعبه و… صورت می گیرد. ویروس ها
می توانند بیش از یک سال بر روی مواد گیاهی مرده و یا زنده مانند بذرها، گیاهان مسن، ریشه ها در خاک یا آب زنده بمانند. مبارزه با علفهای هرز درون گلخانه و محیط اطراف احتمال شیوع بیماری های ویروسی ناشی از فعالیت حشرات را کمینه می کند.

ویروس موزاییک خیار

گیاهان آلوده دارای برگهایی لکه لکه، کوچک و تغییر رنگ یافته اند. علایم بیماری بر روی میوه ها به شکل لکه های حلقوی به رنگ روشن و یا لکه هایی خط دار ظاهر می شوند. این ویروس ها به آلوده شدن گیاهانی نظیر خانواده کدوییان، توتون، گوجه فرنگی، یونجه و شبدر می گردند. رعایت تناوب کشت مناسب، مبارزه به موقع با علف های هرز و حشرات در کنترل این بیماری بسیار موثر می باشد.
محلول پاشی گیاهان جوان، در زمان جابجایی گیاه به گلخانه، با پودر شیر بدون چربی۱۰درصد (Skimmed Milk Powder) که دارای کمیته ۳۵ درصد پروتیین باشد، باعث کنترل گسترش ویروس می گردد. محلول فوق باعث ممانعت از تغذیه گیاه توسط حشره می شود و از این طریق به طور غیر مستقیم بیماری ویروسی را کنترل می کند، قرار دادن دست کارگران در این محلول نیز باعث کاهش گسترش ویروسها میشود. ضدعفونی دست با الکل نیز جلو گسترش بیماری ویروسی را می گیرد.

نکات بهداشتی در کنترل بیماریهای ویروسی

– تمیز کردن کفش و وسایل.
– ایجاد حوضچه با آمونیوم ۲۵ درصد (Quaternary Ammonia) و یا ویروس کش (Viricide) در ورودی گلخانه.
– محدود کردن بازدید از گلخانه (بازدید کننده فقط در راهرو حرکت کند و به گیاهان دست نزند).
– حذف کلیه بقایای گیاه در آخر فصل (ویروس ها در بقایای خشک گیاه تا ۲۵ سال نیز زنده می مانند).
– شستشوی کل گلخانه با آب با فشار زیاد و وسایل موجود در آن.
– عدم مصرف دخانیات برای کاهش TMV) Tobacco Mosaic Virus) در گلخانه. همانطور
که گفته شد ویروس بسیار مقاوم است و در صورت آلوده بودن گیاه توتون به این ویروس حتی دود حاصل از آن می تواند به شخص و در نهایت از دست شخص به گیاه منتقل شود.

نماتدها

نماتد مولد گره ریشه

عامل بیماری Meloidogyne sp است.این نماتد موجود زنده ای است که گسترش زیادی دارد و به گیاهان بسیاری آسیب می رساند. ظاهرا فقط چمنها از این آفت ایمن میباشند و بهتر است در صورت لزوم از تناوب کشت با ذرت شیرین استفاده شود. به منظور کنترل نماتدها می توان از نماتدکش های پیش از کشت و یا ضدعفونی خاک استفاده نمود.