فلفل (Capsicum annuum L) به تیره ی سیب زمینی سانان تعلق دارد. منشا این گیاه آمریکای مرکزی است. این گیاه حاوی آلکالویید کاپسایسین می باشد. جنس Capsicum دارای ۳۰ گونه گیاهی است. جوانه زنی آن به صورت برون خاکی (اپی ژیل) است. ریشه اصلی عمیق و قدرت تولید ریشه فرعی در آن ضعیف است. اهمیت فیزیولوژیکی این گیاه به علت خاصیت اشتهاآوری، هضم غذا، مقدار کاروتین و به ویژه ویتامین C است. رنگ قرمز فلفل مربوط به ماده کاپسانتین است که متعلق به گروه رنگدانه گزانتوفیل است. تندی فلفل سبز مربوط به ماده آلکالوییدی کاپسایسین است که قسمت اعظم آن در سیتوپلاسم و مقدار کمی نیز در دانه ها و دیواره های مزو کارپ وجود دارد. فلفل در بسیاری از کشورهای جهان پرورش می یابد و کشور هلند در تولید گلخانه ای فلفل شیرین، مقام اول را دارد. از لحاظ سطح زیر کشت اسپانیا، هلند، کانادا و مکزیک مهمترین کشورها هستند. تخمین زده شده که حدود ۸۰ درصد از فلفل های گلخانه ای در سیستم کشت بدون خاک پرورش می یابند که این میزان تا اواخر این دهه به100 درصد می رسد. در هلند حدود ۱۰۰ درصد از فلفل ها در محیط کشت پشم سنگ پرورش می یابند. روش مورد استفاده در هلند شامل ظروفی است که محلول غذایی به صورت اختصاصی برای هر بوته توسط قطره چکان در اختیار گیاه قرار می گیرد.
انواع فلفل از نظر شکل
– نوع زنگوله ای شکل، دلمه ای (شیرین)
– نوع پاپریکا (دراز و کشیده)، تند و شیرین
انواع فلفل از نظر رنگ
فلفل دارای انواع زرد، قرمز، شکلاتی و سبز رنگ می باشد.
تولید فلفل گلخانه ای
تولید فلفل گلخانه ای بر اساس یک چرخه سالانه کامل است. میزان کم نور در زمستان عملکرد اقتصادی تولید نمی کند، اما قیمت فلفل در تولید زمستانه همیشه بالاتر از تولید تابستانه می باشد، لذا تولید محصول زمستانه در صورتی که عملکرد و کیفیت محصول حفظ شود، مزیت قیمت بالای محصول در این فصل را به همراه دارد. روشهای تولید، جریان تولید محصول در زمستان را که ممکن است پر سود باشد بهبود می بخشند، به طوری که میانه کاری (کاشت بوته های جوان در میان بوته های در حال میوددهی) سبب تولید محصول در تمام مدت سال می گردد. فلفل های شیرین تولید بوته های بلند می نمایند، لذا باید توجه کافی به ارتفاع گلخانه و قوس ها داشت. کمینه ارتفاع پیشنهادی برای ارتفاع قوسها 9/3 متر و در برخی گلخانه ها تا ۵ متر نیز می رسد. اگر بوته های فلفل در طی چرخه تولید دچار رشد نامتعادل گردند، ممکن است در طی یک دوره زمانی کوتاه به میزان زیادی رشد نمایند. با قوس های بلندتر، پرورش دهندگان قادر به بازگرداندن گیاهان به حالت تعادل بدون نگرانی در رابطه با رسیدن بوته ها به سقف، می باشند.
انتخاب رقم فلفل گلخانه ای مناسب با توجه به رنگ میوه، مقاومت به بیماری و عملکرد صورت می گیرد. قبل از انتخاب یک رقم باید توجه داشت که مناسب بودن یک رقم می تواند با توجه به نیاز منطقه متفاوت باشد. همچنین پیشنهاد میشود که در یک گلخانه بیش از یک رنگ فلفل کشت نشود.
شرایط محیطی مطلوب
معمولا دمای مورد نیاز در تمام مراحل رشد ۳-۲ درجه سانتی گراد بیشتر از گوجه فرنگی است. فلفل در محدوده دمایی ۳۵-۱۵ درجه سانتی گراد رشد و نمو می کند. اگر دما از ۳۵ درجه سانتی گراد بیشتر شود، ریزش گل و ایجاد لکه های سوخته در نوک میوه مشاهده می شود و اگر دما کمتر از ۱۵ درجه سانتی گراد شود، پوسیدگی ریشه و ریزش غنچه و برگ مشاهده میشود. مناسبترین دما در روز30-18 درجه سانتی گراد و در شب ۱۸ – ۱۶ درجه سانتی گراد می باشد. به طور کلی دمای مناسب رشد رویشی ۲۳-۲۱ درجه سانتی گراد و برای رشد میوه ۲۱ درجه سانتی گراد می باشد.
نور تکمیلی در پرورش نشا بسیار موثر است و دوره پرورش نشا را که در حالت عادی ۱۲-10 هفته است را کاهش می دهد. نور تکمیلی به میزان ۱۲۵ میکرومول بر مترمربع بر ثانيه (6250 لوکس) به مدت ۱۶ ساعت در روز در گیاهان جوان باعث افزایش وزن مخصوص میوه، وزن خشک، عملکرد، تعداد میوه، وزن متوسط میوه و زودرسی با میزان ۱۲ هفته می شود. میزان تایش فعال فتوسنتزی(Photosynthetic Active Radiation) ۳۵ به مدت ۱۸ ساعت در روز می باشد. در هلند میزان نور مصرفی در گلخانه54/1-7/0 مگاژول بر مترمربع در روز است. افزایش دی اکسید کربن تا حد ۱۵۰۰-۱۰۰۰ پی پی ام باعث افزایش محصول می شود.
بهترین میزان رطوبت نسبی ۷۵ درصد می باشد. اگر رطوبت نسبی کمتر از ۶۰ درصد و دما به بالاتر از ۲۵ درجه سانتی گراد برسد، منجر به ریزش غنچه ها و میوه ها می شود. اگر رطوبت نسبی بالاتر از ۷۵ درصد باشد، بیماری های قارچی گسترش می یابند.
بهترین7=Ph می باشد. در Ph کمتر از ۵ به مدت طولانی مسمومیت منگنزی رخ می دهد که علايم آن به صورت لکه های سوخته روی برگ و در نزدیکی انتهای گیاه قابل مشاهده است. هدایت الکتریکی بستر یا محلول غذایی بین 2/1 تا 5/2 متغیر است.
جوانه زنی بذر فلفل
اکثر بذرهای تازه برداشت شده فلفل به دلیل وجود رکود جوانه نمی زنند. بنابراین حدود ۶ هفته دوره پس رسی در دمای اتاق برای از بین بردن رکود لازم است. صفر جوانه زنی آن 9/10 درجه سانتی گراد و تعداد درجه روز برای جوانه زنی ۱۸۲ است که در مقایسه با گوجه فرنگی بسیار زیاد است (۸۸ درجه روز). جوانه زنی آن در دمای اتاق کند و با خنک تر شدن هوا کندتر میشود.
سرعت جوانه زنی بذر سریعا در دمای زیر ۲۵ درجه سانتی گراد کاهش می یابد و در دماهای زیر20 درجه سانتی گراد به شدت کند می شود. بهترین رژیم دمایی برای بذرهای دارای رکود دما15/30 درجه سانتی گراد به مدت ۱۴ روز است. وجود یا عدم وجود نور هیچ تاثیری در جوانه زنی بذر ندارد. تیمارهای موفق برای شکستن دوره رکود بذر، محلول نیترات پتاسیم ۲ گرم در لیتر و اسید جیبرلیک ۱۰۰۰-۱۰۰ میلی گرم در لیتر است. اسید جیبرلیک ممکن است در نفوذ ریشه چه از میان آندوسپرم دخالت داشته باشد GA4+7 از طریق افزایش فعالیت آنزيم اندوماناناز (آنزيم تخریب کننده دیواره سلولی) باعث افزایش سرعت نفوذ ریشه چه میشود، مدارک نشان میدهد
که برخی مواد شیمیایی و تنظیم کننده های رشد اثر محرک بر روی جوانه زنی بذر دارند. در بین مواد شیمیایی هیپوکلریت سدیم و نمک پتاسیم بیشترین اثر را دارند. تأثیر هیپوکلریت سدیم که به منظور ضدعفونی بذرها نیز استفاده می شود بستگی به سن بذر، زمان تیمار و دما دارد. نمک پتاسیم نیز جوانه زنی بذر را تا ۵۹ درصد افزایش می دهد. در میان تنظیم کننده های رشد نیز اسید جیبرلیک، اسید ایندول استیک و کینتین در جوانه زنی بذر فلفل موثرند و اسید جیبرلیک جوانه زنی بذر فلفل را تا 92 درصد افزایش می دهد.
بهترین دما برای جوانه زنی ۲۵ درجه سانتی گراد است. در این دما در طی مدت 5/3 روز ریشه چه خارج می شود و در دمای 15 درجه سانتیگراد این عمل 9 روز طول می کشد. اگر عمق کاشت 2/1 سانتیمتر و دما در محدوده 35-25 درجه سانتیگراد باشد، جوانه زنی قابل رویت 9-8 روز طول می کشد.
حذف تستا تاثیر کمی در افزایش میزان جوانه زنی دارد، اما حذف اندوسپرم در دمای ۳۵ درجه سانتی گراد زمان جوانه زنی را به نصف و در دمای ۱۵ درجه سانتی گراد زمان را از ۹ روز به 4/3 روز کاهش می دهد. بذر فلفل دارای رکود است. مدت جوانه زنی در دمای اتاق از ۲۰ تا ۵۰ روز متفاوت است.
اگر بذر تازه برداشت شده به مدت ۳-۲ هفته در دمای ۲۴ درجه سانتی گراد قرار گیرد، مدت جوانه زنی به ۲۰ روز کاهش می یابد. تاخیر در استخراج بذر از میوه ۱۰ روز پس از رسیدگی کامل باعث افزایش سرعت جوانه زنی می شود. تفاوت جوانه زنی در Capsicum annuum از ۲۰ تا ۵۰ روز و در C. frutescens۵۱ روز و در C. chinense۶۱ روز است. در C. frutescens رقم تاباسكو ۳ هفته انبار کردن بذر باعث افزایش جوانه زنی به میزان ۷۰-۴۰ درصد می شود. احتمالا فقدان اسید جیبرلیک از جوانه زنی سریع جلوگیری می کند. بذرهای فلفلی که رکود طبیعی خود را نشان ندهند، بعد از فروبردن در بازدارنده سنتز جیبرلین جوانه نمی زنند، اما پس از تیمار با GA4+7جوانه می زنند.
کشت بذر
خزانه کشت بذر باید تمیز باشد و با محلول سفید کننده ۱ درصد هیپوکلریت سدیم و یا سایر ترکیبات ضدعفونی شود. در زمان کشت بذر باید مطمئن شد که بذرها تازه هستند، چون بذرهایی که بیشتر از یک سال سن داشته باشند قوه نامیه شان کاهش می یابد. دمای هوا در روز و شب باید 26و ۲۵ درجه سانتی گراد حفظ شود. داننهال های فلفل باید در حدود ۱۰-7 روز شروع به سبز شدن نمایند. از نور تکمیلی برای اطمینان از این که داننهال ها تقریبا ۱۶۰-۱۴۰ وات بر مترمربع به مدت ۱۸ ساعت در روز دریافت می کنند، استفاده میشود.
تهیه نشا
مدت زمان تهیه نشا معمولا ۱۳-۶ هفته طول می کشد. مقاوم کردن نشاها به مدت یک هفته در دمای ۱۸-۱۳ درجه سانتی گراد، باعث کاهش آفتاب سوختگی و پژمردگی می شود.
تراکم کاشت
معمولا 5/2-3 بوته فلفل در مترمربع کاشته می شود، اگرچه برخی تراکم را ۶-۴ بوته درمترمربع ذکر می کنند، معمولا تراکم کاشت ۳ بوته در هر متر مربع پیشنهاد می شود. تراکم بیشتراز 4 بوته نسبت به ۳ بوته در مترمربع عملکرد کل را افزایش می دهد.
انتقال نشا به داخل گلخانه
نشاهای جوان بعد از ۶ هفته آماده انتقال به گلخانه هستند. زمان انتقال نشا موقعی است که نشا دارای دو تا سه برگ حقیقی داشته باشد. قبلا اعتقاد بر این بود که نشا با همان عمق کشت شود، اما مطالعات اخیر نشان داده است که کاشت عمیق نشا تا اولین برگ حقیقی پس از 30 روز منجر به افزایش برگ، ماده خشک و گل شده است (در مقایسه با کاشت تا برگ لپه ای و یا هم عمق خزانه)
بستر کشت فلفل
بررسی انجام شده بر روی اثرات ورمی کمپوست تولید شده از باقیمانده مواد غذایی بر روی رشد و عملکرد فلفل گلخانه ای نشان میدهد که عواملی نظیر بهبود ساختار فیزیکی محیط کشت، افزایش جمعیت میکروارگانیسم های مفید و توان دسترسی گیاه به مواد موثر در رشد که توسط میکروارگانیسم ها تولید می شود، می تواند در افزایش عملکرد فلفل نقش داشته باشد.
آبیاری
مقدار آب مورد نیاز ۴۰۰-۳۰۰ لیتر در مترمربع یا 4/0 – 3/0 مترمکعب در متر مربع است (کمتر از گوجه فرنگی)، بوته های فلفل حدود ۴ – 5/3 لیتر آب در هر روز تابستان جذب می کنند. در صورتی که حجم آبی که در دسترس گیاه قرار می گیرد ناکافی باشد، EC محیط ریشه افزایش می یابد. در روش های تولید پایدار فلفل در کشور مکزیک استفاده از قارچهای میکوریزا برای ارتقای وضعیت آبی گیاه بسیار مهم است. تلقيح بوته ها با این قارچ سبب افزایش مقاومت به خشکی در بوته های فلفل می شود. تحقیقات انجام شده نشان میدهند روش آبیاری بر روی میزان کاپسایسین و اسید آسکوربیک در میوه اثر می گذارد. میزان کاپسایسین در میوه ها در روش آبیاری سطحی در مقایسه با آبیاری قطره ای بیشتر (86/0 میلی گرم در گرم) بود. همچنین میزان اسید آسکوربیک نیز در صورت آبیاری سطحی در بوته ها بالاتر از آبیاری قطره ای (۳۴/ ۴۸۱ میلی گرم در ۱۰۰ گرم وزن خشک میوه) بود.
تغذیه
فلفل به سدیم بسیار حساس است و این عنصر باعث کاهش وزن میوه و عملکرد می شود.کمبود بر باعث زرد بدرنگ شدن نقاط در حال رشد (۳۰ سانتی متر انتهای گیاه) و قهوه ای شدن رگبرگها می شود که با قرار دادن برگ در نور، قهوه ای شدن قابل مشاهده است. سیستم ریشه فلفل ضعیف است و بر به انتهای ریشه های جدید منتقل می گردد و در نتیجه به نقاط در حال رشد انتهای گیاه نمی رسد و علایم کمبود مشاهده می گردد. در pH کمتر از ۵ به مدت طولانی علايم مسمومیت منگنزی دیده می شود. در جدول مقدار عناصر غذایی در بافت برگ فلفل نشان داده شده است. در جدول مقادیر مناسب غلظت نیتروژن و پتاسیم در شیره دمبرگ فلفل در مراحل مختلف رشد گیاه نشان داده شده است.
کود آبیاری در فلفل گلخانه ای
در این روش عناصر غذایی به آب آبیاری افزوده شده و مصرف می شود. غلظت محلول غذایی با افزایش رشد گیاه افزایش می یابد. محلول غذایی پس از انتقال نشاها به بسترکاشت نشاها با هم متفاوت است.
در روش استفاده از محلول غذایی پس از انتقال نشا فلفل، ممکن است روزانه ۱۰ نوبت آبیاری انجام شود و در هر نوبت حدود ۴۰ میلی لیتر محلول کود برای هر گیاه مصرف می شود. با افزایش رشد گیاه، ۴۰ بار در روز و هر بار ۷۰ میلی لیتر محلول کودی برای هر گیاه استفاده می شود.
برنامه کود آبیاری بر مبنای مراحل فیزیولوژیکی رشد گیاه تنظیم می شود. در جدول برنامه کود آبیاری برای دو عنصر نیتروژن و پتاسیم با آبیاری قطره ای نشان داده شده است.
رشد رویشی
در گوجه فرنگی رشد رویشی و زایشی رابطه معکوس دارند و برای داشتن گلدهی و میوه دهی خوب باید رشد رویشی را تحت کنترل شدید داشت، اما در فلفل رشد رویشی و زایشی رابطه مستقیم دارند و برای تولید میوه زودرس و خوب باید رشد رویشی قوی داشت. رشد رویشی فلفل همانند جوانه زنی آن بسیار کند است. رشد رویشی در مقایسه با گوجه فرنگی و خیار ۲۵ درصد کمتر است. این کندی رشد به کندی تولید در واحد سطح (Net Assimilation) مربوط نمی شود، بلکه به تولید کم سطح برگ بر می گردد. ضخامت برگ فلفل بیشتر از گوجه فرنگی و خیار است و در نتیجه وزن مخصوص برگ آن نیز بیشتر است. کاهش ضخامت برگ و افزایش سطح برگ با کاهش نور امکان پذیر است. با سایه دهی (۵۰-۲۵ درصد) در طی رشد داننهال، بیشینه سطح برگ تولید و عملکرد افزایش می یابد.
بهترین دمای رشد رویشی در روز ۲۷-۲۵ درجه سانتی گراد و در شب ۲۰-۱۸ درجه سانتی گراد است. عمق نفوذ ریشه در کشت مستقیم تا ۳ متر هم می رسد و در کشت نشایی ۸۰ درصد ریشه های فعال در عمق ۷۵ سانتیمتری قرار دارند.
القای گلدهی
معمولا بعد از تشکیل ۱۰-۸ برگ در روی ساقه اصلی، گل در انتهای ساقه تشکیل می شود. عموما در مریستم انتهایی ۳-۲ شاخه به وجود می آید که بعد از تشکیل یک گره به گل ختم می شود. گل ها معمولا در انتهای شاخه و یا در زاویه برگ و شاخه (به صورت تکی یا دوتایی) تشکیل می شوند. اگر قبل از گلدهی گیاه در معرض دمای ۱۰ درجه سانتی گراد قرار گیرد، تعداد گره لازم برای تشکیل گل روی ساقه اصلی ۲-۱ عدد بیشتر می شود، اما در گوجه فرنگی اگر گیاه در مرحله دو برگی با همین دما تیمار شود، تعداد برگ لازم تا اولین گل کاهش می یابد.
پوشش دادن یا حذف برگ لپه ای بلافاصله بعد از جوانه زنی باعث تاخیر در گلدهی می شود. بنابراین هر عاملی که ظرفیت آسیمیلات را کاهش دهد، باعث تاخیر در تشکیل گل در انتهای ساقه میشود. تیمار گیاه با تنظیم کننده های رشد در مرحله داننهالی و قبل از آغازش گل در تعداد برگ لازم برای تشکیل گل هیچ تغییری نداد. تیمار با اسید جیبرلیک باعث سقط پریموردیای گل می شود. اتفون (اتیلن) باعث تاخیر در آغازش گل می شود.
گرده افشانی
فلفل گیاهی خود گرده افشان است، اما برخلاف گوجه فرنگی بساک و کلاله اغلب همدیگر را لمس نمی کنند. در اکثر رقم ها، گل ها افقی یا آویزان هستند، در نتیجه گرده روی سطح کلاله قرار می گیرد. در مزرعه عامل گرده افشانی باد و حشرات هستند. در روز شکوفایی گل، اکثر گلها از سپیده صبح تا ساعت ۸ صبح باز هستند. شکوفایی بساک عموما ۲-۱ ساعت بعد از باز شدن گل اتفاق می افتد. کلاله گل فلفل تا ۳ روز در دمای 18/28 درجه سانتی گراد (شب/ روز) پذیراست و گرده تا ۳ روز بعد از شکوفایی زنده باقی می ماند.
معمولا باروری بعد از ۳۶ ساعت در دمای ۲1/27 (شب/ روز) صورت می گیرد. تشکیل بذر، بعد از قرار گرفتن گرده روی کلاله، با تاخیر زیاد همراه است. پارتنوکارپی یا تشکیل میوه بدون بذر در دمای پایین (دمای شب ۱۵-۱۲ درجه سانتی گراد) دیده شده است. تشکیل گرده غیر طبیعی یا مرده منجر به عدم تشکیل بذر می شود. مکانیسم پارتنوکارپی مشخص نیست. نرعقیمی ژنتیکی و سیتوپلاسمی نیز در فلفل وجود دارد. بساک کوچک و مچاله شده و آبی- بنفش رنگ یا گرده های کم یا مرده از مشخصات نر عقیمی است. برخلاف گوجه فرنگی، گرده افشانی گل های فلفل به طور موفقیت آمیزی بدون نیاز به گرده افشانی خارجی اتفاق می افتد، اما استفاده از گرده افشانی تکمیلی با کمک زنبورهای بامبل یا گرده افشانی مصنوعی میزان میوه بستن و عملکرد میوه و کیفیت واقعی میوه فلفل را افزایش می دهد. به هر حال مشخص شده که اثرات سودمند گرده افشانی با توجه به نوع رقم متفاوت است. در برخی از آنها مشخص شده که نمو میوه در پاسخ به گرده افشانی افزایش می یابد، در گلخانه زنبور عسل و یا زنبور بامبل برای کمک به گرده افشانی مورد ستفاده قرار می گیرد. استفاده از زنبور بستگی به رقم دارد. استفاده از زنبور باعث کاهش زمان از میوه بستن تا برداشت، افزایش میوه های فوق العاده بزرگ و کاهش میوه های بدشکل می شود. زمان کندو گذاری ۴-3 هفته قبل از تکامل گل است تا زنبورها با محیط سازگار شوند.
تشکیل میوه
اولین هدف از مدیریت بوته های فلفل تعادل بین تولید برگ و ساقه با تولید میوه است. گلدهی، تشکیل میوه و اندازه میوه با میانگین دما در طی ۲۴ ساعت و به همان اندازه با نوسانات دمای روز و شب مرتبط است. تشکیل میوه در دماهای پایین کاهش می یابد، اما نمو میوه ممکن است تحت تاثیر ناباروری دانه گرده باشد. اختلاف دمای شب/ روز می تواند به منظور هدایت گیاه به سمت تشکیل میوه استفاده شود، در حالی که میانگین دما در طی ۲۴ ساعت می تواند برای اطمینان از نمو میوه در کوتاه ترین زمان ممکن استفاده گردد. دمای مناسب برای گلدهی و تشکیل میوه در فلفل ۱۶ درجه سانتی گراد است، در حالی که دمای مطلوب ۲۴ ساعت برای عملکرد قابل قبول در حدود ۲۱ درجه سانتی گراد است. به هر حال اختلاف دمای روز و شب، اهمیت بیشتری را نسبت به اثر میانگین ۲۴ ساعت برای تشکیل میوه و دوره رشد و نمو میوه فلفل شیرین دارد. گل های فلفل تحت دمای بالا در شب کوچک می شوند، در حالی که در دمای پایین شبانه بزرگ می شوند. تشکیل میوه بدشکل با مشکلاتی نظیر دما در طی گرده افشانی ارتباط دارد، میوه های مسطح یا دکمه ای شکل نشان دهنده گرده افشانی ناکافی می باشد که با نمو تعداد اندکی بذر در هر میوه همراه است. شب هایی با دمای پایین (۱۴ درجه سانتی گراد یا کمتر ) از عملکرد اندامهای
گل ماده جلوگیری می کند و منجر به تولید میوه های مسطح می شود. ظهور میوه های دکمه ای در فلفل محدود به اوایل فصل نمو در طی زمستان است. در این زمان از سال در صورتی که گرده کافی برای گیاه فراهم شود به بهبود گلدهی، میوه بستن، نمو و کیفیت میوه کمک خواهد کرد. کاهش عملکرد فلفل در نتیجه دماهای بالا ممکن است اثر مستقیم دما یا تاثیر مستقیم تنش آبی ایجاد شده به وسیله اختلاف فشار بخار در دمای بالا باشد، اما نتایج تحقیقات نشان داد که اثر مخرب دمای بالا (۳۰ درجه سانتی گراد) بر روی تشکیل میوه در فلفل مربوط به تنش آبی نیست، بلکه در نتیجه پاسخ مستقیم به دمای بالا است. دمای بالا (۳۰ درجه سانتی گراد) میزان تشکیل میوه را در فلفل کاهش می دهد، اما روی تولید گل اثری ندارد. شرایط دمای پایین در شب سبب افزایش معنی داری در قطر تخمدان و کاهش طول خامه در رقمهای فلفل شیرین می گردد که این امر سبب گلدهی غیر طبیعی بوته فلفل می شود. در دمای ۳۸-۳۲ درجه سانتی گراد طویل شدن خامه ممکن است منجر به کاهش بستن میوه گردد. تشکیل میوه در دمای بالای ۲۷ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی پایین کاهش می یابد. همچنین مدارکی وجود دارد که کاهش قابل توجه اندازه میوه با افزایش شدت نور در ماه های تابستان مرتبط است و سایه دهی گلخانه در طی تابستان می تواند اثرات شدت نور بالا را با کمک ۱۰ درصد سایه دهی در اواسط خرداد از بین ببرد. در تابستان های گرم و خشک، بدون استفاده از روش خنک کننده (میست یا پوشال و پنکه) حفظ دمای مطلوب شب و روز در طی ۲۴ ساعت غیر ممکن است. شرایط تنش در طول فصل تابستان گیاهان را به سمت رشد زایشی بیش از حد سوق می دهد. بوته ها باید برای حفظ تعداد برگ کافی و میوه متعادل مدیریت شوند که این امر به وسیله نگهداری تعداد برگ بیشتر روی بوته و حفظ حدود ۶ میوه روی هر ساقه امکان پذیر است. در صورتی که تعداد زیادی میوه روی هر ساقه نگهداری شود و بوته از توسعه کافی برگ برخوردار نباشد، بوته ها قادر به پر کردن میوه ها نخواهند بود و لذا عملکرد کاهش می یابد. حفظ دمای محیط ریشه حدود ۲۰ درجه سانتی گراد به منظور ایجاد تعادل در بوته بسیار مهم است. دمای پایین در ناحیه ریشه (تقریبا ۱۵ درجه سانتی گراد) بوته ها را به سمت حفظ رشد رویشی و افزایش سقط گلها و میوه های جوان هدایت می کند. حفظ گلها و میوه ها با میزان تولید آسیمیلات های فتوسنتزی و توزیع این مواد درون گیاه مرتبط است. تعداد زیاد گل ها و میوه ها سبب ایجاد تقاضای تولید برای منابع تولید در بوته می گردد و اگر گیاه این نیاز را به دلیل سطح نور پایین برآورده نکند، سقط جوانه گل به دلیل میزان نور پایین در فاصله بین پنجمین و دهمین روز بعد از ظهور اولین جوانه گل به میزان زیادی اتفاق می افتد. استفاده از روش گرمادهی در مرحله نمو میوه به ویژه کاربرد لوله های آب گرم با ارتفاع قابل تنظیم که دما را در نزدیک قسمتهای هوایی و راس بوته در حدود20-15 درجه سانتی گراد حفظ می کند، می تواند تشکیل گل و نمو میوه را در طی ماه های زمستان، بهبود بخشد.
پارتنوکارپی
یکی از مشکلات مهم در تولید فلفل گلخانه ای، نوسان عملکرد می باشد که این الگوی برداشت نامنظم برای پرورش دهندگان که با تقاضای هفتگی منظمی روبرو هستند ایجاد مشکل می کند. لذا اجتناب از الگوی نامنظم تولید، اهمیت اقتصادی زیادی پیدا می نماید. وجود میوه های در حال تشکیل و نمو، از تشکیل و رشد بعدی میوه های جدید جلوگیری می کند که این امر به وسیله رقابت بر سر مواد غذایی محدود و به همان اندازه غالبیت موجود در اثر تولید مواد تنظیم کننده رشد میباشد. گل هایی که بر روی بوته های موجود در این مرحله آغازیده می شوند، به طور کلی سقط خواهند شد. تنها وقتی میوه های اولیه کاملا رشد یافتند و نیروی محل مصرف (Sink) کاهش می یابد، تشکیل میوه های جدید اتفاق می افتد.
پارتنوکارپی در فلفل تحت تاثیر عوامل ژنتیکی، دمای نامناسب هوا و کاربرد تنظیم کننده های رشد ایجاد می شود. وقتی فلفل ها در معرض دمای پایین روز و دمای بالای شب قرار می گیرند میوه های پارتنوکارپ به میزان زیادی تولید میشوند. میزان تشکیل میوه با افزایش نیروی محل مصرف میوه کاهش می یابد، مثلا در بوته هایی با ۰، ۱، ۲ و ۴ میوه زود تشکیل شده، میزان تشکیل میوه در ۴ گل دیر تشکیل شده به ترتیب ۷۸، ۵۶، ۲۸ و ۶ درصد می باشد. متوسط میزان تشکیل میوه می تواند از روی نسبت محل مصرف و مخزن میوه پیشگویی گردد. چیدن برخی از گل ها یا میوه های جوان در دوره تشکیل میوه، نوسانات عملکرد را کاهش می دهد. افزایش تعداد بذر به دلیل وجود گرده کافی بر روی کلاله گل، اثر بازدارندگی یک میوه را بر روی تشکیل و رشد میوه های بعدی افزایش می دهد . نتایج تحقیقات نشان داده است در بوته های فلفلی که با اکسین (كلاله گل یا خمير لانولین دارای ۵ درصد اکسین NAA پوشانده می شود) تیمار شده بودند، میزان تشکیل میوه در مدت ۸ هفته بدون نوسان بود و تشکیل میوه کمینه تا ۱۷ گره روی ساقه به طور منظم صورت پذیرفت.
هرس، تربیت بوته و هرس میوه
بوته های فلفل گیاهانی با رشد نامحدود هستند که به طور مداوم ساقه و برگ جدید تولید می نمایند. به منظور اطمینان از تعادل رشد و با هدف تولید بیشینه میوه، بوته باید هرس و تربیت شود. نگهداری دو ساقه فرعی و حذف کلیه شاخه های فرعی ثانویه روش معمول هرس در فلفل گلخانه ای است.
بوته های جوان فلفل با ۲ ساقه اصلی بر روی هر بوته مدیریت می شوند که منجر به تراکم ۶ ساقه در مترمربع به دلیل تراکم کشت اولیه ۳ بوته در هر مترمربع می شود. هرس گردش هوا را در اطراف بوته بهبود می بخشد و به کاهش بیماریها کمک می کند. بعد از حدود یک هفته درگلخانه همه بوته ها ۳-۲ ساقه را در محل شاخه دهی تولید می نمایند. در این نقطه بوته ها باید هرس شوند و2 تا از قویترین ساقه ها نگهداری شوند. این دو ساقه به منظور حفظ کامل بوته در طول سال مدیریت می شوند. هر ساقه به یک ارتفاع حدود چهار متر رشد خواهد کرد، لذا نیاز به قیم برای ایستاده باقی ماندن دارد. از نخهای آویزان شده از سیم های حمایت کننده در بالا به منظور حفاظت از هر ساقه استفاده میشود. هرس با استفاده از انگشتان یا ابزارهای کوچک برش دهنده، برای اطمینان از جدا کردن دقیق شاخه های جانبی و جلوگیری از هر گونه خسارت به ساقه اصلی صورت می گیرد. در موقع هرس بوته از یک محلول پودر شیر بدون چربی (Powdered Milk Solution) برای فرو بردن دست ها استفاده می نمایند. پروتئین موجود در شیر، ویروس هایی که به راحتی از یک گیاه به گیاه دیگر منتقل می شوند، را غیر فعال می کند. هرس میوه شامل حذف میوه های بدشکل و بیمار است.
نحوه قرار گرفتن گل روی بوته
گل های در حال نمو فلفل در نقطه انشعاب و شاخه دهی باید چیده شوند. اولین گل در اولین گره شاخه فرعی نیز باید حذف شود و گل های موجود در دومین گره حفظ می شوند، لذا اولین گره ای که منجر به تشکیل میوه میشود در بالای گره دوم از نقطه شاخه دهی قرار دارد. بعد از تشکیل میوه در این بند، گل موجود در سومین گره نیز تنک می شود و گل موجود در چهارمین گره شروع به نمو می کند. به گل هایی که از پنجمین گره به سمت بالا قرار گرفته اند به طور آزادانه اجازه رشد داده می شود. اگر گل موجود در گره دوم سقط شود به سومین گره اجازه رشد داده میشود. اگر این گل میوه تشکیل دهد گل چهارمین گره را تنک کرده، ولی گل های بعدی تنک نمیشوند.
تونل های ردیفی
کشت فلفل در زیر تونل های کوتاه باعث زودرسی می شود. هزینه احداث تونل کمتر از گلخانه است. گیاهان کشت شده در زیر تونل 5/2 هفته زودتر از شاهد شروع به تشکیل میوه می کنند. ارتفاع تونل ۳۵ سانتی متر و عرض آن ۳۰ سانتی متر می باشد.
Depressional Planting Technique قراردادن نشا در ته گودال و پوشاندن با پلی اتیلن است که در مقایسه با کشت نشا در بسترهای بالا آمده باعث ۱۴ درصد افزایش در تعداد میوه های برداشت شده در اولین برداشت می شود.
پرورش فلفل در سیستم کشت بدون خاک
مزایا
– نیازی به تدخین خاک (ضدعفونی با متیل بروماید) وجود ندارد.
– کیفیت میوه در این روش افزایش می یابد.
– بیماری های قارچی و باکتریایی کاهش می یابند.
– مشکل بیماریهای ویروسی منتقل شونده به وسیله حشرات در گلخانه های دارای پرده های محافظ وجود ندارد.
– میوه تولید شده به صورت عاری از آفت کش فروخته میشود.
– فصل تولید تا ۸ ماه در سال توسعه می یابد.
– کارایی مصرف آب افزایش می یابد.
معایب
– هزینه اولیه تولید گلخانه ای بالاست.
– پرورش دهندگان اطلاعات کافی در زمینه روش کشت بدون خاک ندارند.
در هلند صد درصد کشت فلفل به صورت آبکشت در محیط پشم سنگ صورت می گیرد. نشا در مکعب های پشم سنگ تهیه میشود و به بالشتک پشم سنگ منتقل می شود. این کار باعث افزایش ظرفیت هوادهی می شود. هوادهی عامل مهم در جلوگیری از پوسیدگی طوقه (Crown Rot) است. حجم پشم سنگ مورد نیاز بر حسب مترمکعب برابر حاصل ضرب سطح گلخانه در عدد 41/1 است. بنابراین گلخانه ۵۰۰ متری به ۷۰۵ مترمکعب پشم سنگ نیاز دارد.
به طور کلی محلول های غذایی که در روش آبکشت در فلفل استفاده می شوند بر پایه محلول غذایی هوگلند می باشند. مصرف میزان بالای آهن در محلول غذایی (۱۰ تا ۳۰ میکرومول) در محیط کشت شنی، باعث افزایش ماده خشک گیاه و عملکرد میوه می شود. لذا میزان رشد نسبی بوته های جوان فلفل تند که میزان آهن کمی در محلول غذایی (۱ تا ۳ میکرومول) دریافت کرده بودند، قبل از بروز علایم کلروز در گیاه کاهش یافت. جدول عناصر غذایی مورد نیاز فلفل را نشان میدهد.
برداشت
از گلدهی تا رنگ گرفتن میوه انواع فلفل رنگی معمولا ۲۲ هفته طول می کشد. در انواع فلفل سبز از زمان نشا تا زمان برداشت ۱۰-۶ هفته طول می کشد. عمل برداشت با کارد تیز صورت می گیرد (قیچی باعث ایجاد زخم عمیق و نفوذ فوزاریوم می شود). زمان برداشت موقعی است که میوه ۸۵ درصد رنگ کامل را داشته باشد. برداشت معمولا هفته ای یک بار و گاهی تا ۳ بار در هفته انجام می شود و کلا ۱۲-۷ بار برداشت صورت می گیرد. اگر فلفل بعد از برداشت به مدت یک ساعت درآفتاب مستقیم قرار گیرد، میوه ها آب از دست داده و دچار آفتاب سوختگی می شوند. دمای میوه ای که در تابستان برداشت می شود، ۳۲ درجه سانتیگراد یا بیشتر است. بهتر است برداشت صبح زود صورت گیرد و میوه ها بلافاصله بعد از برداشت در سایه قرار داده شده و خنک شوند. اگر فلفل یک تا دو ساعت بعد از برداشت خنک نشود، آب از دست داده و نرم می شود. گرفتن حرارت مزرعه ای با هوای فشرده خنک یا هوای خنک صورت می گیرد.
عملکرد فلفل ۶-۵ کیلوگرم در مترمربع و یا ۷-۶ میوه در مترمربع در هفته (حالت مطلوب) می باشد.
انبارمانی
انواع فلفل رنگی در دمای ۸-۷ درجه سانتی گراد و انواع سبز در دمای ۱۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۹۰ درصد نگهداری می شوند. دماهای کمتر از چهار درجه سانتیگراد باعث سرمازدگی می شود که با علایمی مانند نرم شدن، فاسد شدن و آب گزیدگی مشخص می شود. دماهای بالاتر از13 درجه سانتیگراد باعث افزایش سرعت رسیدن و پوسیدگی نرم باکتریایی می شود. اگر میوه 2
