اجزاء گلخانه، سوار کردن و نصب و نگهداری

وقتی که بهره بردار یک سازه گلخانه ای را انتخاب می کند، باید روش سوار کردن و نصب آن را از سازنده آن به دقت فراگیرد. او باید به دقت تمام قطعات و ارتباط آنها را در سازه کنترل کرده،  نحوه بستن مواد پوششی، محکم بودن تهویه ها، درها و شبکه ها همچنین سیستم های کنترل شرایط اقلیمی را کنترل کند. حتی اگر این سازه از نظر کلی نیازها را برآورده کرده و خصوصیات مورد نظر را داشته باشد، اشتباهات طی سوار کردن آن می تواند کل سازه را ضعیف کرده و باعث هدر رفت سرمایه شود.

بعد از اینکه سازه برای اجرای عملیات آماده شد، بهره بردار باید در خصوص نگهداری مستمر سازه مسئولیت پذیر باشد، به این نحو این گلخانه می تواند برای سال های طولانی فعالیت کند.

مثال هایی از نحوه انجام کارهایی که باید انجام شود و یا نشود، نشان داده میشود.

فونداسیون

فونداسیون بتونی یک گلخانه باید نیازهای زیر را برآورده کند:

1. این فونداسیون باید بتواند به خوبی بار گلخانه را تحمل کرده و به زمین منتقل کند. این بارها شامل نیروهای فشار آورنده و همچنین نیروهای بالا برنده مکشی باد است.
2. پایه فونداسیون باید بر روی خاکی محکم در عمق حدود mm ۵۰۰-۶۰۰ زیر سطح زمین قرار گیرد. ساخت فونداسیون یکپارچه زیر دیواره های جانبی و دیواره لچکی (دیواره جلویی) ضرورت ندارد، و ایجاد فونداسیون های بتونی محکم نقطه ای زیر پایه های عمودی نگهدارنده سازه کافی است.

استاندارد اروپایی برای گلخانه ها (2001)1 -۱۳۰۳۱ EN، دستورالعمل هایی را برای احداث فونداسیون های نقطه ای بتونی و میزان تحمل آنها را ارانه می دهد.

موقعیت بلوک فونداسیونی پیش ساخته در حفره شالوده باید به صورتی باشد که:

1. از مرکز بلوک فونداسیونی پیش ساخته، داخل یک دایره ای به شعاع مساوی ۵/D یا mm100، هر کدام که از مرکز سوراخ شالوده، فاصله اش کمتر است، قرار می گیرد.
2. فاصله بین سطح ستون اعم از طولی و عرضی تا نزدیک ترین سطح بتون حداقل ۵۰ میلی متر یا ۸/D در نظر گرفته شود، هر کدام که بزرگ تر است.

فونداسیون بتونی نقطه ای تشکیل می شود از توده بتونی به قطر D و ارتفاع ۸۰۰-۵۰۰ میلی متر و شمعک هایی که به عنوان نگهدارنده ستون ها در داخل فونداسیون بتونی تعبیه شده است.

استانداردهای هندی ۱۹۹۷ :۱۴۴۶۲ IS و460 DE01  ASAE EP ، قطر متوسط فونداسیون نقطه ای برای احداث گلخانه در شرایط نیمه گرمسیری و گرمسیری را بیان می کند.

دهانه گلخانه (m)                                                                 فاصله پایه ها (m)

                                                         2.4                                        3.0                                      3.7

                                                                                          قطر فونداسیون(mm)

M6                                                      300                                       300                                    300

M5/8                                                  300                                        380                                   380

M5/9                                                  300                                       380                                    380

برای مناطق بادخیز، احداث فونداسیون با قطری بیش از ۵۰۰ میلی متر توصیه می شود گلخانه های ارزان قیمت اغلب فاقد فونداسیون بتونی بوده و لوله های فولادی با پایه های چوبی، به طور مستقیم در خاک قرار داده میشوند. این روش خطرناک است، زیرا نیروی بالا برنده باد می تواند گلخانه را به راحتی تخریب کند. این وضعیت بیشتر در مورد گلخانه های تونلی قوسی گرد رخ می دهد.

اتصال ها و بست ها

همه اجزای فولادی سازه گلخانه باید با پیچ یا بست به هم متصل شوند. در خصوص اجزاء گالوانیزه، جوشکاری توصیه نمی شود. در سازه گلخانه، از لحاظ مقاومت به باد، اتصال محکم اجزاء فولادی به وسیله به ست ها انجام می گیرد.به ست ها نباید روی لوله ها بلغزند، بلکه باید محکم شده و به لوله بچسبند. بعد از نصب و برپایی سازه گلخانه، باید محکم بودن همه بست ها و پیچ ها کنترل شود.

چگونگی برقراری اتصالات با کمک بست ها

جوشکاری

 همه قطعات فولادی گالوانیزه در سازه باید به وسیله بست و پیچ و مهره به هم متصل شوند و تا حد امکان باید از جوش دادن قطعات پرهیز گردد. جوشکاری سطح گالوانیزه را از بین برده، و قطعات فولادی به سرعت شروع به زنگ زدن می کنند. اگر ناگزیر به جوشکاری باشیم، باید محل جوشکاری به دقت رنگ شود. در غیر این صورت، محل جوش به سرعت می پوسد.

ناودان ها

بستن و کشیدن مواد پوششی

 فیلم پلاستیکی که به عنوان پوشش استفاده می شود باید محکم به چارچوب بسته و کشیده شود. تا در اثر نیروی باد تکان نخورد. اگر فیلم پلاستیکی شروع به لرزش کند، به سرعت پاره خواهد شد.

فیلم پلاستیکی بسته به کیفیت آن باید هر ۲ تا ۴ سال یک بار تعویض گردد. پوشش پلاستیکی را باید توسط کلیپس و بست های مناسب به سازه محکم کرد و از میخ نباید استفاده کرد. روش میخ کردن به ویژه در سازه های چوبی، هنوز هم در کشورهای زیادی رواج دارد. اگر چاره دیگری وجود نداشته باشد، فیلم پلاستیکی با قرار گرفتن بین دو لت و پیچ کردن آنها به یکدیگر محکم می شود. فیلم پلاستیکی را می توان با وسایلی از جنس پلاستیک، آلومینیوم یا آهن یا با پیچیدن آن به دور یک لوله محکم کرد. این فیلم باید در جهت طولی در قسمت ناودانی ها و دیواره جانبی همچنین در سقف و انتهای لچکی(دیواره روبرویی) بسته شود.

بعد از اینکه پوشش پلاستیکی به سازه بسته شد، باید محکم کشیده شود تا در اثر نیروی باد دچار لرزش نشود. این عمل با روش های زیر قابل انجام است:

• با استفاده از بست ها
• فیلم پلاستیکی روی یک لوله فولادی در محل ناودانی و دیواره های جانبی پیچیده می شود
• کشیدن طناب های پلاستیکی اضافه روی سازه
• استفاده از فیلم پلاستیکی باد شده دولایه

استفاده از فیلم دولایه باد شده (با داشتن مقاومت خوب به باد و برف) برای کشیدن روی سازه بسیار مناسب است. دو فیلم پلاستیکی باهم جفت و متصل شده ، و پس از درزبندی، به وسیله فن های کوچک و با فشار ۵۰-۴۰ پاسکال mm) ۴-۵ ستون آب ( باد می شود. فیلم دولایه باد شده درگلخانه های دارای سیستم گرمایشی، توان حفظ ۴۰-۳۰ درصد گرما را دارد. می توان با استفاده از این فن های کوچک همزمان پوشش دیواره های جانبی و سقف را باد کرد.

هوای لازم برای باد کردن پلاستیک دولایه باید از بیرون مکش شود. اگر هوای مرطوب داخل گلخانه به داخل فیلم دولایه کشیده شود، بر اثر تماس پوشش خارجی با هوای سرد بیرون، رطوبت داخل پوشش دولایه تبرید شده (به اصطلاح داخل پوشش عرق کرده) و از انتقال نور به داخل گلخانه، مقدار قابل توجهی کاسته شده، و جلبک ها رشد خواهند کرد.

نشتی ها

از وجود نشتی در سازه گلخانه باید جلوگیری شود، که در قسمت درب ها، دریچه های تهویه، محل بستن فیلم پلاستیکی و غیره بوجود می آید که به دلایل زیر این نشتی ها اتفاق می افتد:

1. انرژی خورشیدی در طول روز ذخیره شده و دمای هوا را در گلخانه های بدون سیستم گرمایش چند درجه بالاتر از بیرون در طول شب خواهد رساند. اگر این هوای گرم بتواند از درزها خارج شود، دمای گلخانه در موقع عصر بسیار سریع افت خواهد کرد.
2. اگر در فیلم پلاستیکی در موقع نصب و بستن کلیپس ها سوراخهایی ایجادشده باشد، آن سوراخها نقطه آغاز صدمه به این فیلم پلاستیکی در اثر باد خواهد بود.
3. وقتی که از روش تولید و حفاظت تلفیقی استفاده می شود (IPP)، با وقتی که حشرات مفید داخل گلخانه وجود داشته باشد و زمانی که حشرات آفت با استفاده از توری باید بیرون گلخانه نگه داشته شوند، وجود درز در ساختمان گلخانه، در تهویه ها و شبکه های ضد حشره قابل پذیرش نیست.
4. وجود درز و نشتی در ناودان ها و مواد پوششی گلخانه نفوذ بارندگی به داخل شده، باعث آلودگی گیاهان به بیماری ها می شود.

اگر زدن میخ ها یا پیچها به ناودانی ها در طی نصب سازه فراموش شود، لایه گالوانیزه ناودانی از بین رفته و در طی زمان کوتاهی سوراخهایی در آن ایجاد می شود که آب باران از آن داخل گلخانه می شود. سوراخهای ایجادشده در اثر پوسیدگی را می توان با یک قطعه چوب در هر یک از ناودان ها پوشاند.

بادشکن ها

سرعت بالای باد می تواند باعث خسارت به سازه و گیاه و فرسایش خاک فاقد پوشش شده، و ماسه و خاک را از طریق درزها به گلخانه منتقل کند. تلفات گرمایی یک گلخانه نیز بستگی به سرعت باد دارد. بادشکن های طبیعی نظیر پرچین ها و کمربندهای حفاظتی، و صفحات بادشکن مصنوعی، از طریق کاهش سرعت باد خسارت ناشی از باد را کاهش می دهند. برای محافظت سازه در برابر سرعت زیاد باد از ردیف های متعدد درختان و پرچین ها و همچنین فنس های پلاستیکی می توان استفاده کرد. بادشکن ها نباید کاملا در مقابل باد سخت باشند، بلکه باید دارای قابلیت نفوذپذیری معینی باشند.

فاکتور اصلی مؤثر در کاهش سرعت باد، وجود فضای باز در بادشکن یا شبکه است. این فضای باز عبارت است از:

A = ƸAi/Atot (%)

مجموع اندازه تنها یک سوراخ ƸAi(m2)=

مجموع سطح شبکه Atot (m2)=

مقاومت به جریان هوا R عبارت است از:

Rc = (Vw-vr)/Vw(%)

جریان آزاد سرعت باد بدون شبکه V(m/s)=

کاهش سرعت باد با شبکه=V(m/s)

در تونل های باد آزمایشگاهی، میزان کاهش سرعت باد در انواع ژئوتکستایل  (به عنوان بادشکن) در فواصل و در ارتفاعات متفاوت از سطح زمین مورد بررسی قرار گرفت.

میزان کاهش سرعت در همه بادشکن های دارای ویژگی %) ۵۰  A> و% .۶۸( Rc> ، با توجه به فاصله ۱۰ تا ۲۰ برابری از صفحه بادشکن حتی در ارتفاع ۱٫۵ برابری از ارتفاع صفحه بادشکن، بیش از ۳۰ درصد است. میزان فضای باز در شبکه بادشکن نباید کمتر از ۲۰ درصد Rc) حدود ۹۰ درصد( باشد، زیرا باعث ایجاد جریان متلاطم هوا خواهد شد و در نتیجه در سرعت باد تأثیر می گذارد.

از نظر تئوری، بادشکنی با ارتفاع ۲٫۵ متری می تواند تا فاصله ۵۰-۲۵متری، از یک گلخانه با حدود ۴ متر ارتفاع محافظت کند.

باد همیشه در جهت عمود بر بادشکن نمی وزد. بنابراین، اگر جهت وزش باد نسبت به موقعیت بادشکن مایل باشد، دانستن اثرات بادشکن روی کاهش سرعت باد اهمیت دارد. آزمایش تونل باد با نصب شبکه هایی با وضعیت مختلف نسبت به جهت باد و سطوح باز مختلف انجام گرفته است.

کاهش سرعت باد در ارتفاعات و فواصل مختلف از یک توری بافته شده از مواد پلاستیکی، با مشخصات( ۵۳٫8٪ = Rc و ٪۶۲ A= است. در این آزمایش، زاویه جریان باد نسبت به شبکه در سه زاویه ۹۰ درجه (عمودی)، ۶۰درجه و ۳۰ درجه بررسی شد. زمانی که موقعیت بادشکن ها عمود به جهت باد (۹۰ درجه) باشد، این بادشکن مؤثرترین موقعیت را دارد. روند کاهشی سرعت باد با افزایش زاویه تمایل نسبت به جهت باد کاهش می یابد. حتی در بعضی وضعیت های بادشکن نسبت به جهت باد (۱۵°L/H>۳۰) ممکن است شتاب سرعت باد زیاد شود. بادشکن های دارای فضای باز بیشتر از ۶۰ درصد در جریان باد متمایل مؤثرترند.

بادشکن هایی که سطح رو به سمت باد در آنها گرد است، نسبت به بادشکن های سطح صاف، اثر کمتری در کاهش سرعت باد دارند، زیرا باعث ایجاد جریان چرخشی می شود .

بادشکن های متمایل، به ویژه آنهایی که نسبت به وضعیت عمودی دارای شیب ۳۰ درجه هستند، قابل مقایسه با بادشکن های طبیعی گوه ای شکل هستند. اگر عرض بادشکن شیب دار و عرض بادشکن عمودی یکسان باشد، بادشکن عمودی مؤثرتر است، زیرا ارتفاع عمودی شبکه بادشکن شیب دار کوچک تر است. در صورت یکسان بودن ارتفاع عمودی شبکه های بادشکن شیب دار و بادشکن عمودی، شبکه های بادشکن شیب دار، مؤثرتر هستند.

اگر فضای باز بادشکن به طور یکنواخت در طول ارتفاع این شبکه پخش نشده باشد، روند کاهش سرعت باد ممکن است فرق کند. Wilson گزارش کرد که در فراتر از فاصله L = VH، اختلاف کاهش سرعت باد برای بادشکن های دارای ۵۰ درصد فضای باز در نزدیکی سطح زمین با بادشکنی که متراکم تر بوده یا اینکه فضای باز بیشتری داشته باشد، تقریبا یکسان است.

کمربندهای پناهگاهی طبیعی یا پرچین ها می توانند بادشکن مناسبی باشند ، اما اثر سایه اندازی برای گلخانه ها نیز باید در نظر گرفته شود.

سایر پناهگاه های طبیعی در جدول مورد بررسی قرار گرفته است. آنها تخلخل نوری را با ارزیابی عکس برداری سایه روشن و با استفاده از یک تکنیک دیجیتالی اندازه گرفتند. تخلخل کامل از سطح زمین تا نوک تاج درخت، همچنین تخلخل نیمه پایینی مربوط به این درختان، بررسی شد. مقادیر عددی اندازه گیری شده مربوط به Vm/vo و Lm در جدول  ارائه شده است. به دلیل وجود فضای باز زیاد درختان کاج، در صورت استفاده از کاج به عنوان بادشکن ،روند کاهش سرعت باد در پشت آن، بسیار کمتر از درخت سرو و درخت کریسمس است.

خلاصه روابط بین ساختار بادشکن و عملکرد آنها به شرح زیر است :

1. میدان وسعت افقی محافظت از باد، عموما به ارتفاع بادشکن مربوط است.
2. میزان کاهش سرعت باد به فضای باز (تخلخل) بادشکن مربوط می شود.
3. میزان کاهش سرعت باد توسط موانع بسیار متراکم در فواصل دورتر، نسبت به موانع متخلخل حدود ۳۰-۱۰ درصد کمتر است.
4. هنگامی که هدف ما محافظت از سطح بیشتری در مقابل سرعت باد است، ارتفاع یک بادشکن طبیعی (درخت) تراکم (مهم تر از میزان فضای باز) آن است. اما در مورد بادشکن های گلخانه ای باید سایه اندازی نیز در نظر گرفته شود.
5. موانع طبیعی با عرضی کمتر از ارتفاع و گوه ای شکل نسبت به بادشکن های بسیار عریض یا بادشکن های نواری که به صورت متقاطع قرار گرفته اند ، باعث کاهش زیادتر سرعت باد در فاصله بزرگتر می شوند.
6. در صورت زاویه دار شدن جهت وزش باد، درختان نسبت به بادشکن های مصنوعی نازک، کارایی بیشتری دارند.
7. با افزایش فضای باز (تخلخل) در بادشکن، جریان چرخشی باد کمتر می شود.

جهت دریافت خدمات و مشاوره رایگان با کارشناسان کشاورزی شرکت نیلوفر پلاستیک در تماس باشید.