اهمیت اقتصادی گیاهان گلخانه ای

روش های معمول کشت در هوای آزاد بر اساس مساعد بودن شرایط محیطی صورت می گیرد. معمولا در اکثر مناطق کشور، کاشت در بهار و برداشت در اواخر تابستان و در صورت مساعد بودن هوا تا اوایل پاییز به طول می انجامد. البته در مناطق جنوبی کشور مانند جیرفت، بندرعباس و زاهدان امکان کشت برخی سبزی های فصل خنک در پاییز و زمستان وجود دارد. در روش های معمول کشت، تمامی عملیات کاشت تا برداشت تابع شرایط محیطی است. در صورتی که در تولید خارج از فصل باید عوامل محیطی (دما، رطوبت نسبی و نور) را کنترل کرد. روش های کنترل عبارتند از:

استفاده از تونل پلاستیکی

در این روش پس از کشت بذر، روی بستر بذر پلاستیک رومیلی نیلوفرپلاستیک کشیده می شود و به محض مساعد شدن شرایط محیطی پوشش پلاستیکی برداشته می شود. هدف این روش زودرسی محصول است، مانند کشت گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان و خیار که در منطقه جیرفت، یزد و بندرعباس مورد استفاده می گیرد.

استفاده از گلخانه (پلاستیکی، شیشه ای، فیبر شیشه و…)

این روش به منظور تولید خارج از فصل سبزی های گلخانه ای انجام می شود که در بخش های بعدی به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرند که نایلون های نیلوفرپلاستیک( نیلوفر و نیلوفر پلاس) در این دسته قرار می گیرند.

اهداف کشت گلخانه ای

-تولید محصول در محلی که آن محصول تولید نمی شود.
– تولید در زمانی که کشت محصول در هوای آزاد غیر ممکن است.

مزایای کشت گلخانه ای

۱- افزایش تولید در واحد سطح (کمینه ۱۰ برابر هوای آزاد)، در مورد خیار تولید ۲۰ کیلوگرم در مترمربع در گلخانه به جای ۲ کیلوگرم در مترمربع در هوای آزاد.
۲- تولید بیش از یک محصول در سال (در مورد خیار ۳ بار تولید در سال و در مورد گوجه فرنگی ۲ بار تولید در سال) که در استان های تهران، فارس و یزد به وفور دیده می شود.
۳- افزایش کیفیت محصول تولیدی (کنترل بهتر آفات و بیماری ها با روش های کنترل بیولوژیکی و کاهش مصرف سموم و با استفاده از فیلم های گلخانه ای نیلوفر پلاستیک، باعث افزایش کیفیت محصول و افزایش صادرات و حفظ محیط زیست میشود).
۴- صرفه جویی در مصرف آب (با آبیاری تحت فشار).
۵- استفاده از اراضی غیر قابل کشت با روش آبکشت (مانند گلخانه های پرورش سبزی در جزیره کیش)
۶- عدم وابستگی تولید به شرایط محیطی و امکان بازاریابی مناسب و تنظیم برنامه کشت مطابق نیاز بازار، مثلا تاریخ کاشت خیار طوری تنظیم شود که زمان برداشت اواخر اسفند ماه باشد.
۷- تداوم کار و تولید محصول در تمام فصل های سال با توجه به امکان کنترل عوامل محیطی و تنظیم شرایط مورد نیاز گیاه (استفاده از اوقات بیکاری کشاورزان در پاییز و زمستان).
۸- آزادسازی زمین ها برای گیاهان استراتژیک مانند گندم.
۹- کاهش جذب فلزات سنگین توسط گیاهان و حفظ سلامت جامعه با روش آبکشت که امکان جذب کمتر این عناصر را فراهم می سازد.
۱۰- جلوگیری از تغییر کاربری زمین برای ساختمان (به علت سودمند بودن تولید گلخانه ای)، البته این مسئله در مورد شهر تهران صادق نیست.
۱۱- جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهر. با احداث گلخانه و کشت در محیط های کنترل شده، روستاییان با آب و زمین محدود قادر به کسب درآمد می شوند.
۱۲- ایجاد فرصت های شغلی برای جوانان، زنان روستایی و دانش آموختگان کشاورزی.
شما عزیزان می توانید برای آگاهی بیشتر در این زمینه با همکاران ما در واحد کشاورزی تماس حاصل فرمایید

معایب کشت گلخانه ای

– هزینه اولیه کشت گلخانه ای زیاد است و قسمت اعظم این هزینه صرف احداث گلخانه می شود. البته در صورت سودمند بودن محصول تولیدی این هزینه بیشینه در مدت سه سال برگشت داده می شود.
– کشت گلخانه ای نیاز به مراقبت دائمی دارد. بر خلاف کشت در هوای آزاد که با مراقبت کمتر نیز می توان به سود قابل قبولی دست یافت، در کشت های گلخانه ای حتی لحظه ای غفلت می تواند خسارت جبران ناپذیری وارد کند. مثلا کاهش شدید دما در گلخانه در یک شب سرد زمستانی می تواند باعث نابودی کامل خیار گلخانه ای شود. فیلم های گلخانه ای نیلوفر پلاستیک( نیلوفرپلاس) به جهت دارا بودن افزودنی IR که باعث حفظ گرما در داخل گلخانه میگردد، این مشکل را برطرف می کند.

در صورت تصمیم به کشت گلخانه ای چه باید کرد؟

۱- مشخص کردن بازار فروش (Sell Your Crop Before Planting). باید مشخص شود محصول تولیدی در کجا به فروش خواهد رسید؟
۲- تعیین زمان های مختلف سال از نظر میزان فروش، زمان های کسادی و اشباع بازار و زمان های خلا و نیاز شدید بازار.
٣- تعیین نوع و ویژگی های محصول مورد نیاز بازار، مثلا گوجه فرنگی درشت یا ریز، گیلاسی یا گلابی شکل، قرمز یا زرد رنگ مورد پسند مصرف کننده است؟ کدام نوع فلفل زرد، سبز، شکلاتی یا قرمز مورد پسند مردم است؟
۴- جمع آوری اطلاعات هواشناسی منطقه مورد نظر کشت (میانگین ده ساله کمینه دما در سردترین شب سال، میانگین بیشینه دما در گرم ترین روز سال، میانگین ده ساله بارندگی، میانگین تعداد روزهای آفتابی، میانگین تعداد روزهای ابری، میانگین تعداد روزهای یخبندان).
۵- تعیین جهت های چهارگانه جغرافیایی، جهت وزش باد غالب و باد خسارت زا.
۶- تعیین ویژگی های خاک مانند بافت، ساختمان، EC، pH، میزان عناصر پرمصرف و کم مصرف،  میزان آهک، ظرفیت تبادل کاتیونی و…
۷- مشخص کردن وضعیت آب منطقه از نظر کمی و کیفی. برای هر مترمربع بستر خاکی در گلخانه حدود یک مترمکعب آب باید در دسترس باشد. pH، EC، كل مواد جامد حل شده در آب (TSS)، بیکربنات، سدیم، کلر، فلور آب باید در حد مطلوب باشد.
۸- مسافت گلخانه تا بازار مصرف مشخص شود.
۹- مشخص نمودن دستمزد کارگر در منطقه ای که قرار است گلخانه احداث شود.
۱۰- جمع آوری اطلاعات علمی در مورد کاشت، داشت، برداشت، آفات، بیماری ها و انبارداری گیاه مورد نظر. ۱۱- بازدید از گلخانه های پرورش سبزی و جمع آوری اطلاعات عملی و تجربی (به منظور جلوگیری از تکرار اشتباه دیگران و درس گرفتن از آنها).
۱۲- بررسی اقتصادی و تعیین هزینه های تولید.

۱۲- ۱-هزینه های ثابت

الف – هزینه احداث گلخانه
ب- هزینه تاسیسات گرم کننده
ج- هزینه تاسیسات خنک کننده
د- هزینه تاسیسات آبیاری
ه- خرید سمپاش
و-خرید زمین
ز- خرید دماسنج، رطوبت سنج، pH متر،EC متر، تانسیومتر، نورسنج
ح- خرید گلدان

۲ ۱- ۲ – هزینه های جاری

الف- هزینه آب، برق، گاز، گازوئیل، تلفن و…
ب- خرید بذر
ج- خرید کود
د- خرید سم
ه – هزینه کارگری ( از كاشت تا برداشت)
کل هزینه ها  ̳  هزینه های ثابت+  هزینه های جاری
سود  ̳   فروش کل ( عملكرد كل * قیمت) – کل هزینه ها
شما گلخانه داران و کشاورزان عزیز می توانید جهت مشاوره و دریافت خدمات رایگان در زمینه تمام امور کشاورزی با کارشناسان شرکت نیلوفر پلاستیک در ارتباط باشید.

اهمیت اقتصادی سبزی های گلخانه ای

همان طور که در جدول ۱-۱ دیده می شود بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی (۱) سبزی های گلخانه ای مساحتی حدود ۵۸ ۵۲ هکتار را تشکیل می دهند.
حدود ۵/ ۸۹ درصد سطح زیر کشت گلخانه ها را خیار، ۸ / ۸ درصد گوجه فرنگی و ۹۷ /۱ درصد را فلفل تشکیل می دهند. اگر در هر هکتار از این گلخانه ها حدود ۲۰۰ تن محصول تولید شود، تقریبا کل تولید ۱۰۵۱ هزار تن می باشد و اگر قیمت هر کیلوگرم آن ۲۰۰ تومان فرض شود، رقمی حدود ۲۱۰ میلیارد تومان عاید می شود که می تواند اهمیت زیادی در اقتصاد کشور داشته باشد. نکته مهم امکان کشت سبزی های گلخانه ای در سطحی بسیار کوچک (مثلا ۱۰۰۰ متر مربع) است که در صورت رعایت کلیه جوانب و برنامه ریزی صحیح می تواند سود قابل قبولی عاید کشاورز شود. مثلا اگر در یک کارخانه ۱۰۰۰ مترمربعی، ۲۵۰۰ بوته خیار کشت شده باشد و هر بوته به طور متوسط پنج کیلوگرم خیار تولید کند، در مجموع ۱۲۵۰۰ کیلوگرم خیار تولید می شود و اگر سه بار کشت در یک سال در نظر گرفته شود، با احتساب قیمت ۳۰۰ تومان برای هر کیلوگرم خیار، درآمد کل حاصل از فروش مبلغ
۱۱۰۰۰۰۰۰تومان خواهد شد. دستیابی به چنین رقمی در محصول های هوای آزاد تقریبا غیر ممکن است بنابراین می توان نتیجه گرفت که کشت گلخانه ای سبزی ها در صورت توجه به کليه جوانب آن می تواند سود اقتصادی قابل توجهی داشته باشد.

جدول1-1-سطح زیر کشت(هکتار) و نوع گیاهان گلخانه ای کشور در سال 1388